سس مایونز که به آن خیلی کوتاه " مایو " هم میگویند سسی سرد ؛ چرب و مایه دار ؛ کرمی و اندکی تند است که هم به تنهائی در بسیاری از خوراکی ها و هم بصورت پایه درست کردن سس های دیگر در آشپزخانه ها بکار برده میشود. سس مایونز از درهم کردن روغن گیاهی و زرده تخم مرغ ( یا تمام تخم مرغ ) دو مایه ای که درهم آمیختن آنها بسختی صورت میگیرد ( امولسیون ؛ آمیختن روغن و آب ) و گونه ای مایه اسیدی مانند سرکه و یا آب لیمو بدست میآید. سس مایونز بسته به مایه های مزه ای آن از رنگ سفید روشن تا زرد کم رنگ بخود رنگ میگیرد. گفته میشود که منشا جغرافیائی پیدائی سس مایونز از آشپزخانه فرانسوی در سال 1806 م . است.
در یک سس مایونز استاندارد 80 درصد آن روغن گیاهی ( کلزا ؛ سویا ؛ آفتاب گردان و یا آووکادو یا ذرت ) است 7 درصد آب و 6 درصد تخم مرغ و یا زرده تخم مرغ ؛ 4 درصد سرکه ؛ شکر و نمک هر کدام یک درصد وجود دارد. در دستورهای کم چربی تر اندازه روغن آبگونه را به 50 درصد کاهش داده و بجای آن اندازه آب را به 35 درصد افزایش میدهند.
سس مایونز بدون تخم مرغ هم درست میشود که بیشتر برای آنها که آلرژی به تخم مرغ دارند و یا بخاطر قند خون بالا و یا وگان بودنشان از خوردن تخم مرغ پرهیز دارند. البته اینگونه از مایونز در همه جا مانند امریکا چون سس مایونز رسمیت ندارد
کاربرد مایونز در همه گونه سالاد و یا خوراکی های سرد ساندویچی و یا چون مایه بهم آمیختن و درهم گر چسبنده کرمی در همه گونه خوراکی های سرد میتواند بکار برود. سس مایونز را من در بسیاری از دستورهای خوراکی مانند خوراک درهمی دم خرچنگ بکار برده ام.
آماده کردن مایه ها :
همه مایه های سس را پیش از آغاز بکار بیرون بگذارید تا به دمای اتاق برسند.
واردکردن مایه های سس در همزن برقی :
در کاسه همزن برقی یک یک مایه ها را به ترتیب وارد کنید بصورتیکه روغن آبگونه چون آخرین مایه وارد شده و روی دیگر مایه ها را بپوشاند.:
درهم کردن مایه ها در همزن برقی :
توجه: در این بخش از کار همزدن مایه ها را باید با دقت انجام داد تا سس نبرد. همزدن بیش از اندازه موجب برش خوردن سس شده و آنرا از کارآئی میاندازد.
چرخه همزن برقی را در کاسه وارد کنید تا به ته کاسه همزن برسد و سپس همزن را روشن کنید تا در مدت کم و بیش 5 ثانیه یا تا جائیکه سس در ته کاسه آغاز به رنگ گرفتن بکند ؛ درجا هم بزنید و درجا چرخه را عقب و جلو ببرید که روغن در همه مایه ها هم بخورد.
سپس چرخه همزن را به آهستگی بالا ببرید و تا 5 ثانیه دیگر هم بزنید یا تا جائیکه بخش بالائی سس هم رنگ گرفته و کرمی بشود. همزدن را در این لحظه پابان دهید. سس مایونز شما آماده شده است. سس مابونز را در پیاله ای خالی کرده روی آنرا پوشانده و در یخچال قرار دهید.